Lupus kan huiduitslag en pijnlijke zwelling van de gewrichten van vingers en polsen veroorzaken. ’s Morgens zijn de handen stijf en moeilijk te bewegen.
Ook typisch is een rode vlindervormige uitslag die ook op het gezicht kan voorkomen. Er wordt gesproken over een wolvengezicht, vandaar de naam van de ziekte. Lupus is Latijn voor de wolf.
Sclerodermie, zwelling van vingers en handpalmen en ochtendstijfheid zijn vaak het acute eerste teken van lupus.
Soms zijn er aan het begin van de aandoening alleen ongebruikelijke algemene aandoeningen, zoals spierzwakte en gewichtsverlies. Naarmate de ziekte voortschrijdt, zijn er vaak stoornissen van de bloedsomloop in de vingers (syndroom van Raynaud). Vingers worden eerst bleek aan de uiteinden en vervolgens rood en pijnlijk. De huid kan samentrekken, het weefsel sterft en er verschijnen littekens. Carpaal tunnelsyndroom komt ook sporadisch voor.
Vrouwen tussen 20 en 50 jaar lijden meer dan mannen aan deze zeldzame inflammatoire bindweefselziekte. Door ontstekingsprocessen wordt het bindweefsel dikker en hopen zich meer eiwitlichamen (collageen) op in de huid en inwendige organen. Dit leidt tot vaatvernauwing, vochtophoping en doorbloedingsstoornissen. Hun stofwisseling en organen worden steeds meer verstoord. De oorzaken van dit progressieve ziekteproces zijn nog grotendeels onbekend.
De arts zal je handen en vingers zorgvuldig onderzoeken. Vooral schade aan je vingertoppen is belangrijk. Bloedonderzoek toont speciale antilichamen aan. Röntgenfoto’s van de handen kunnen tekenen van botafbraak vertonen en slokdarmafbeeldingen kunnen erop wijzen dat de wand van de slokdarm hard is geworden. Als de arts overmatige verdikking en verharding van de pezen voelt, voelt of hoort hij soms licht gekraak.
Bij twijfel is er ook een huidmonster (biopsie) nodig voor een nauwkeurige diagnose. Om informatie te krijgen over de ernst en het stadium van de ziekte, onderzoekt de arts ook de inwendige organen. Dit wordt gedaan met behulp van urinemonsters, cardiale echocardiografie (echocardiografie) en een longfunctietests. De huisarts zal voor diagnose en therapie een reumatoloog en dermatoloog raadplegen.
Behandeling met sclerodermie hangt af van het individuele beloop van de ziekte. Mogelijke medicijnen zijn ontstekingsremmende middelen die de bloedcirculatie bevorderen en weefsels beschermen. Artsen gebruiken cortisone vaak heel voorzichtig, meestal voor een korte tijd in het geval van initiële zwelling en aanvallen van de ziekte. Specialisten behandelen ernstige, langdurige opflakkeringen vaak met medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken.
Verschillende medicijnen, zoals nitraat bevattende zalven, ACE-remmers of calciumantagonisten, helpen ook bij de doorbloeding van de vingers. Mensen die door de ziekte zijn getroffen, moeten hun handen warm houden en koude en stress zoveel mogelijk vermijden. Fysieke maatregelen, zoals baden en lichttherapie, verlichten het ongemak en voorkomen de geleidelijke vernietiging van de huid van de handen.
Speciale fysiotherapie, bindweefselmassages en lymfedrainage helpen patiënten hun spierflexibiliteit te behouden. Met ergotherapie leren patiënten hoe ze in het dagelijks leven met de ziekte moeten omgaan. Stoppen met roken is ook erg belangrijk.